Παρουσίαση της μελέτης για τις τάσεις και εξελίξεις στο οικονομικό περιβάλλον, καθώς και τις επιδράσεις στο Δήμο Πειραιά, η οποία εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Πειραιά, έγινε στα πλαίσια της διεξαγωγής της 2ης Ημερίδας του Κέντρου, την Τετάρτη 13 Ιουλίου 2022, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά.

Η ελληνική οικονομία εξήλθε από τη σχεδόν δεκαετή ύφεση μέσα από την ολοκλήρωση τριών προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής και έχοντας διορθώσει σε σημαντικό βαθμό τις ανισορροπίες στα δίδυμα ελλείμματα, δηλ. το δημοσιονομικό και του ισοζυγίου πληρωμών. Έπειτα από την πολυετή ύφεση, η ελληνική οικονομία ανέκαμψε την τριετία 2017-2019 με ρυθμό πραγματικής μεγέθυνσης στην περιοχή του 2%. Οι εξαγωγές κατέγραψαν ισχυρή δυναμική, η οποία βασίσθηκε στην ευνοϊκή διεθνή συγκυρία, αλλά και τη στροφή κλάδων και επιχειρήσεων προς το εξωτερικό εμπόριο που συντελέστηκε σταδιακά κατά την τελευταία δεκαετία. Δημοσιονομικά επιτεύχθηκε εξισορρόπηση, ενώ σταδιακά η χώρα ανέκτησε την πρόσβαση της στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου.

Παρά τη βελτίωση σε επιμέρους τομείς σημαντικές αδυναμίες παρέμειναν. Αυτό αποδίδεται κυρίως στο γεγονός ότι η προσαρμογή έγινε κυρίως μέσω της ύφεσης και σε μικρότερο (από τον επιθυμητό τουλάχιστον) βαθμό με αλλαγές στη διάρθρωση της οικονομίας. Κύριο ζήτημα αποτελεί το χαμηλό επίπεδο επενδύσεων, το οποίο επιβραδύνει τη δυνατότητα επίτευξης υψηλών ρυθμών μεγέθυνσης. Το μερίδιο των επενδύσεων στην ελληνική οικονομία ήταν χαμηλό ακόμη και πριν την κρίση, με την κατοικία να αντιπροσωπεύει μεγάλο τμήμα αυτών. Αν και η συμβολή της αγοράς ακινήτων και των κατασκευών ευρύτερα είναι απαραίτητο μέρος της αναπτυξιακής πορείας της χώρας, είναι απαραίτητη η προσέλκυση επενδύσεων σε τομείς με υψηλή προστιθέμενη αξία, στην έρευνα και την τεχνολογία, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.

Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης αποτυπώθηκαν στην αγορά εργασίας με τη μεγάλη υποχώρηση της απασχόλησης. Η ανεργία, αν και υποχώρησε, κυμαίνεται σε υψηλό επίπεδο, το υψηλότερο στην ΕΕ. Η διατήρηση της διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα μεσοπρόθεσμα ενέχει κινδύνους με αρνητικές οικονομικές και κοινωνικές επιδράσεις. Το γεγονός αυτό επιτείνουν τα διαχρονικά χαμηλά συμμετοχής στην αγορά εργασίας, κυρίως από τους νέους και το γυναικείο πληθυσμό.

Τα χαρακτηριστικά και οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας μεταβλήθηκαν σε σημαντικό βαθμό από την πανδημία COVID-19. Τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσής του κορωνοϊού είχαν έντονα αρνητικές συνέπειες στην οικονομική δραστηριότητα οδηγώντας την ελληνική οικονομία σε μεγάλη ύφεση το 2020, αντίστοιχη με τα επίπεδα των πρώτων χρόνων των προγραμμάτων προσαρμογής. Το συγκεκριμένο έτος οι κρατικές πολιτικές επικεντρώθηκαν στη στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων. To 2021 η ελληνική οικονομία εξήλθε από την κρίση της πανδημίας καταγράφοντας θετική δυναμική η οποία αναμένονταν να διατηρηθεί, αν και ηπιότερη, το 2022. Ωστόσο, η γεωπολιτική κρίση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία οδηγεί την ευρωπαϊκή οικονομία σε συνθήκες αβεβαιότητας. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον,  το κόστος ενέργειας και η ανοδική πορεία σε βασικές κατηγορίες αγαθών αποτυπώνεται στην ανοδική πορεία του πληθωρισμού, ιδιαίτερα στις αρχές του 2022 ο οποίος κινείται σε επίπεδα που δεν έχουν καταγραφεί στο παρελθόν. Με τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να είναι εκτεθειμένα στις υψηλές τιμές ενέργειας και βασικών αγαθών προκύπτουν σημαντικοί κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία.

Στις συνθήκες αυτές αβεβαιότητας τα μητροπολιτικά κέντρα της χώρας, μεταξύ των οποίων και ο Πειραιάς, καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Καθώς αποτελούν τα βασικά διοικητικά κέντρα της χώρας, διαθέτουν σημαντικές υποδομές και επιχειρήσεις με υψηλή προστιθέμενη αξία μπορούν να ενισχύουν τη θέση τους μέσα από την προσέλκυση επενδύσεων, την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και πολιτικών για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων.